De lever is nogal een druk baasje en is steeds bezig problemen met de spijsvertering op te lossen. Dit artikel gaat over een belangrijke functie van de lever: de cholesterol huishouding. 

Mensen met Parkinson hebben vaak een verhoogd cholesterol. Daarover maken veel mensen zich zorgen, omdat veel mensen denken dat cholesterol altijd slecht of gevaarlijk is. Mijn doel is om je uit te leggen dat cholesterol heel belangrijk is voor je hersenen. In deze nieuwsbrief zal ik daarom eerst stilstaan bij alle goede dingen die cholesterol doet. Zodat alvast je eventuele angst voor cholesterol kan verminderen.

Nadat ik heb toegelicht waarom cholesterol een belangrijke rol speelt om je hersenen gezond te houden of maken, leg ik in het tweede deel uit waarom je twee soorten cholesterol nodig hebt en wat de goede verhouding is tussen die twee soorten. En daarna vertel ik wat je kunt doen om je lever te ondersteunen om de positieve rol van cholesterol te versterken.

Deel I: Het belang van cholesterol

Cholesterol is erg belangrijk voor je lichaam en met name voor je hersenen, hart en bloedvaten. We gaan het nu vooral hebben over de hersenen, omdat de hersenen veel vetten en cholesterol bevatten.

Een belangrijk probleem bij Parkinson is dat er een verstoring is bij het transport van de zogenoemde neurotransmitter dopamine. Dat is het stofje dat de opdrachten vanuit je hersenen overbrengt naar onder andere je spieren. In je hersenen moet dopamine van de ene hersencel naar de andere ‘springen’. Die hersencellen heten synapsen en deze bestaan voor een groot deel uit … cholesterol. Cholesterol kan een transportfunctie hebben, maar het kan ook gebruikt worden als bouwstof. In de hersenen is dat ook zo. Zonder cholesterol dus geen hersencellen of in elk geval geen gezonde hersencellen.

Ook de soepelheid van de membramen van elke cel in je lichaam is mede afhankelijk van cholesterol. Die membramen moeten soepel zijn, want als de membraam stijver wordt, verloopt de uitwisseling van voedingsstoffen moeilijker.

Hoeveel cholesterol je lichaam heeft, verschilt de hele tijd. Het ene moment heb je meer, het andere moment minder. Je lever maakt namelijk cholesterol aan als je lichaam daarom vraagt. Als je bijvoorbeeld in een stressvolle situatie komt, dan gaat je lichaam cortisol aanmaken. Cortisol is een hormoon en om dat hormoon aan te maken is cholesterol nodig.

Als je bewerkte voeding eet, krijg je vaak transvetten binnen. Je lichaam geeft dan een signaal aan je lever om cholesterol aan te maken en dit via je bloed naar de cellen te transporteren. Als je een diepvriespizza eet, krijg je dus een verhoogd cholesterol. Je lichaam reageert met cholesterol op slechte stoffen om de schade te beperken. Dat is maar goed ook. 

Dit zijn maar een paar voorbeelden, maar het is duidelijk dat cholesterol op zich niet slecht is. Integendeel: cholesterol beschermt de bloedvaten, het is een anti-ontstekingsstof, het is een grondstof voor veel andere stoffen in het lichaam en je hebt het nodig voor je hart en je hersenen.

Deel 2: De juiste verhouding van 2 typen cholesterol

Als een cel het signaal geeft dat deze vet nodig heeft, gaat je lever aan de slag. Je lever gaat cholesterol aanmaken om het vet op de plek van bestemming te krijgen. Laten we eens kijken wat er gebeurt.

Voor het gemak vergelijken we deze situatie met een pakketje afleveren: nadat de lever het signaal heeft gekregen, maakt de lever het VLDL-cholesterol aan en stuurt via de bloedbaan een autootje van VLDL gevuld met vet naar de cel die vet nodig heeft. De auto stopt bij de cel en levert het vet af. Bij het afleveren verandert het VLDL-cholesterol in LDL-cholesterol. Het autootje wil weer vertrekken om terug te keren naar de lever, maar blijft plakken. De cel die het vet nodig had, heeft de vaatwand op die plek namelijk een beetje plakkerig gemaakt zodat het autootje zou stoppen. Als het te veel plakt, kan het autootje niet vertrekken. Dan gaat de Wegenwacht van je lichaam aan het werk: het HDL-cholesterol komt het overgebleven LDL-cholesterol ophalen om dit terug te brengen naar de lever.

LDL kan ook zelf als bouwstof gebruikt worden. In dat geval roept een cel: “Ik heb cholesterol nodig”. Het autootje LDL komt er weer aan en stopt. De cel trekt dan het hele autootje uit de bloedbaan en het LDL verdwijnt uit de bloedbaan. In dit geval is de HDL Wegenwacht dus niet nodig.

Omdat niet alle LDL ‘opgeruimd’ hoeft te worden, hoeft er niet evenveel LDL als HDL in je lichaam te zitten. De optimale verhouding is LDL 4 : HDL 1. In die verhouding is er voldoende HDL om de restjes LDL op te ruimen.

Als er in verhouding te weinig HDL is om het plakkende LDL op te halen, dan blijft dat LDL dus achter in de bloedbaan. Met LDL zelf is niks mis, maar het is wel gevoelig voor oxidatie (een soort ‘roesten’) en dan kan vervelende gevolgen hebben. LDL is dus alleen slecht als het oxideert.

Als we het hebben over een te hoog cholesterol, dan moeten we het dus eerst hebben over de verhouding tussen LDL en HDL. De LDL mag niet te hoog zijn.

Deel 3: Voeding en de verhouding LDL en HDL

De lever moet het doen met de voeding die binnenkomt. De lever kan uit het aanbod van koolhydraten en suikers LDL maken, maar geen HDL. Om HDL te kunnen maken heeft de lever VET nodig en uit vet kan de lever ook LDL maken. De lever heeft met vetten als voeding dus veel meer regelmogelijkheid ten aanzien van de goede verhouding LDL-HDL cholesterol maken dan met koolhydraten als voeding. Het is belangrijk om te begrijpen dat als je vetarm gaat eten, je je lever voor het blok zet en deze alleen maar LDL kan aanmaken.

Binnen het Grip op Parkinson programma krijg je voedingsadviezen die er (ook) op gericht zijn te komen tot een goede LDL-HDL verhouding. Vetrijke voeding (de juiste vetten!), minder koolhydraten, heel veel gevarieerde groente en kruiden eten is tegelijkertijd een oplossing voor je “cholesterolprobleem”. En omdat eten ook leuk en vooral lekker moet zijn, ondersteunen we dit met recepten voor heerlijke, makkelijk te bereiden maaltijden.